Kwaliteit en richting van het licht zijn basisbegrippen wanneer je aan fotografie gaat beginnen. Wanneer je een foto neemt, is het belangrijk dat je even nadenkt over je lichtbron. Waar plaats ik mijn licht ten opzichte van mijn model? Welke afstand? Welke hoek? Een beginnersfout, die ik zelf ook maakte, is te denken dat er een “juiste” lichtopstelling is. Dat je lichtopstellingen vanbuiten kan leren, toepassen, en dezelfde foto’s kan hebben als professionele fotografen.
Hoewel je zeker kan bijleren van lichtopstellingen van andere fotografen, is het niet meer dan een startpunt. Het is vooral belangrijk dat je weet wat je wil bereiken en dat je het concept” licht” goed genoeg onder de knie hebt om dat resultaat te verkrijgen. Een goede fotograaf weet wat het licht doet wanneer hij het verder of dichter bij het model plaatst. Hij weet wat er gebeurt als hij de hoek verandert en hij weet welke modifiers hij moet gebruiken wanneer hij een specifieke sfeer nastreeft.
Uiteraard spelen er heel wat factoren mee in het opstellen van een goede belichting, maar ik wil in dit artikel twee belangrijke zaken illustreren: de richting van het licht en de kwaliteit van het licht.
Richting van het licht
Welk beeld is hier het beste? Dat is jouw persoonlijke keuze. Nu, zowieso zijn deze beelden niet “af”, ik zou een extra licht zetten om het model te scheiden van de achtergrond. Echter, om mijn punt te illustreren, heb ik de belichting zo simpel mogelijk gehouden.
Wat verschilt er? Kijk vooral naar de neus, de kin, de hals, de oogholtes … In het eerste beeld is alles redelijk vlak, afgelijnd, hard. In het tweede beeld is de schaduw op en onder haar neus veel zachter, is de kin minder afgelijnd en lijken de lippen voller door de schaduw er onder.
Het verschil zit hem in de richting van het licht. (schrik niet, ik heb ons Lola in twee moeten zagen omdat ik anders de softbox niet boven haar kreeg). In het eerste beeld wordt het model vlak belicht. De softbox staat op gelijke hoogte met haar. In het tweede beeld heb ik de softbox in een hoek van 45 graden boven haar geplaatst. Dit is bijna altijd een meer flatterend licht voor het model. De witte cirkel naast het model is trouwens een reflectiescherm om toch wat licht terug te kaatsen in haar haren.
Kwaliteit van het licht
Een tweede belangrijk gegeven is de kwaliteit van het licht. In het kort gezegd, hoe verder je lichtbron van het model verwijderd is, hoe harder het licht zal zijn (en dus ook hoe harder de schaduwen). Daarnaast geldt ook de regel dat hoe kleiner je lichtbron is ten opzichte van het model, hoe harder het licht zal zijn. Dus wil je een foto met een hoog contrast, maar zacht licht en zachte schaduwen, dan is het belangrijk dat je 1) je lichtbron zo dicht mogelijk tegen het model plaatst en 2) je lichtbron zo groot mogelijk maakt, bijvoorbeeld met een grote softbox.
Hieronder zie je het effect dat de afstand heeft op de belichting:
Hier is de softbox ongeveer 1 meter van het model verwijderd. Let vooral op de schaduw onder haar kin, die momenteel redelijk promintent aanwezig is.
Hier is de softbox ongeveer een halve meter van haar verwijderd. Ik heb ze wel niet perfect gepositioneerd, waardoor het reflectiescherm te weinig licht weerkaatst om haar haren op te lichten, maar je ziet het effect wel. De schaduw onder haar kin is al wat klaarder geworden. De schaduwen zelf worden ook minder afgelijnd en vloeiender.
Hier staat de softbox bijna tegen het model, ongeveer 30 cm dichter dan op de vorige foto. De schaduwen zijn nog net een tikkeltje minder afgelijnd en is de hals nog iets klaarder. Veel scheelt het niet omdat de softbox relatief niet zo veel dichterbij gekomen is, maar je ziet het verschil wel. Kijk vooral naar de neus.
Uiteraard is het geen vaste regel om je licht steeds zo dicht mogelijk bij je model te hebben, in sommige gevallen is het zelfs af te raden. Maar het is wel belangrijk dat je weet wat het licht doet wanneer je het verder of dichter bij zet.
En dan nog eens voor uw gemak de 3 beelden naast elkaar. Respectievelijk 1 meter, 0,5 meter en praktisch tegen het model:
